‘Een mens kan niet alles weten, zeker de toekomst niet, want die is ongewis en daarmee niet te controleren. Hoe meer je die controle wilt hebben op keuzes die met de toekomst te maken hebben, hoe meer je te maken krijgt met keuzestress.’
Dit zijn de eerste regels van ons boek: ‘Weg van het onbekende. De zin van het Niet-Weten’ (2002 – Uitgeverij Van Warven). Wij zijn Paul van der Velde, hoogleraar Aziatische Religies en Ignace de Haes, loopbaanbegeleider & storyteller. Beiden verbonden aan de Radboud Universiteit. – Paul van der Velde / Ignace de Haes – Uitgeverij Van Warven
We gaan verder met de inleiding: ‘Hoe dan ook, er zullen altijd onzekerheden blijven bij welke beslissing die je ook neemt. Het heeft dus veel meer zin je te verdiepen in de onzekerheden die horen bij het niet-weten, dan te investeren in controlemechanismen die de onzekerheden willen wegpoetsen’.
We hebben dit niet alleen in dit boek beschreven, maar proberen dat ook op een radicale manier te bewerkstelligen in onze bezinningsweekenden in het klooster in Huissen. Het eerste weekend hebben we gegeven in juni 2022. De intro van dit weekend ging als volgt: ’We weten niet hoe dit weekend precies wordt ingevuld en wat het eindresultaat zal zijn, weten we ook niet. Dat hangt ook af van de inbreng van de deelnemers’. Met andere woorden we hebben ook de structuur losgelaten. Wij wisten van te voren ook niet wat we gingen doen en vertrouwen op de inbreng van de deelnemers en op onze eigen repertoires van Oosterse wijsheden en loopbaanvaardigheden.
Nu hebben we dus al een keer een weekend op deze manier vormgegeven. De deelnemers zijn gestart met het formuleren van een existentieel dilemma in de vorm van de niet-weet formule. ‘Ik ben alleen en ik weet niet nu ik ouder wordt wie er voor mij gaat zorgen wanneer de gebreken komen. Ik ga met pensioen en ik weet niet hoe ik die tijd ga invullen. Ik ben bijna klaar met mijn studie en ik weet niet wat ik wil gaan doen. Ik weet niet hoe te rouwen nu mijn partner overleden is’.
Dit zijn totaal verschillende dilemma’s met één overeenkomst dat ze als onzekerheden worden geformuleerd en waarbij de deelnemers zich kwetsbaar opstellen en dat schept een band. Vooral ook wanneer er met elkaar over gesproken wordt waar die onzekerheden precies vandaan komen. Met zijn allen zijn we bovendien creatief genoeg geweest om een mooi programma te maken.
Het voert hier te ver om meer van de inhoud van dat weekend te vertellen. Maar op de manier hoe wij het aanpakken hebben we gewerkt aan twee mogelijke antwoorden: ‘ik weet het nog steeds niet, en heb wel meer inzicht gekregen in mijn eigen proces’ en ’ik weet het nu wel en ik ga het volgende doen…’.
Van vrijdagavond 1 september tot en met zondag 3 september 2023 geven we weer een weekend: ‘weg van het onbekende, de zin van het niet-weten’. Ga mee op deze mooie weg.